PREFABRİKE ELEMANLARIN KALDIRMA, NAKLİYE VE MONTAJ KURALLARI

 

• Prefabrike Betonarme Yapı Üretimi Yapılan Fabrikalardaki İş Sağlığı ve Güvenliğine ilişkin tehlike sınıfları 26.12.2012 tarihinde yayınlanan Resmi Gazete de yayınlanan tebliği ekindeki listede 23.61.03 kod ile olarak tanımlanmış ve tehlike sınıfı da olarak belirtilmiştir.

 • Tehlikeli sınıf içinde İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin alınacak önlemlerde ilgili yönetmeliklerde belirtilmiştir.

İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda sektör olarak 3 aşama söz konusudur, bunlar

 

• Üretim,

• Nakliye,

• Montaj

 

Bu konularda halihazırda hazırlanmış özel bir yönetmelik henüz bulunmamaktadır.

Ancak Yapı İşleri ile ilgili İşçi sağlığı ve Güvenliği yönetmeliği ile Karayolu Taşıma Yönetmelikleri uyulması gereken kuralları içermektedir.

 

İş Sağlığı ve Güvenliği açısından Tehlikeli Sınıfa giren iş yerlerinde yönetmelik uyarınca en az C sınıfı iş güvenliği uzmanı istihdam edilmeli ve İş Sağlığı Kurulu kurulması ön görülmektedir. İş Güvenliği Uzmanının görevleri

1.Rehberlik,

2.Risk analizleri,

3.Çalışma ortamı gözetimi,

4.Eğitim, bilgilendirme, kayıt,

5.İlgili birimlerle iş birliği,

 

ÜRETİM AŞAMALARI

1. Uygulama projelerinin temini

2. Sipariş ve üretim takip formu hazırlanması

3. Günlük üretim programı

4. Kalıp dönüşümü ve kontrolü

5. Kalıp temizliği, Yağlanması ve kontrolü

6. Donatı hazırlama ve kontrolü

7. Aksesuar ve bağlantı elemanlarını hazırlama

8. Donatı, aksesuar yerleşim, kalıp ayarı ve kontrolü

9. Öngerlim donatısı yerleşim, gerilimi ve kontorlü

10. Beton hazırlanması

11. Betonun yerleştirilmesi ve sıkıştırılması ( Vibrasyon )

12. Betonun tesviyesi ve kontrolü

13. Branda örtme

14. Kür verilmesi ve kontorlü

15. Branda ve kalıp açımı

16. Öngerilim boşaltma

17. Stok saklama ve istifleme

 

Bu üretim aşamalarında alınacak önlemler, Makine ve ekipmanların bakımı ile kullanma talimatları konusunda,

• Mevcut makine ve ekipmanların periyodik bakımlarının yapılması,

 

• Sertifikalı kaldırma elemanları kullanılmalı ve bu elemanlara ait kullanma talimatlarına uyulmalı, özel kaldırma aparatları kullanılmalı ve halatlar kaldırılacak eleman ağırlığına uygun seçilmelidir.

• Elemanların stoklama şekilleri her eleman için mutlaka talimatlarda belirtilmeli ve stok sahasının düzeni bu talimatlara uygun olmalıdır.

• Öngerilme yapılırken alınacak önlemler,

 

Bu konularda çalışan personele verilecek eğitimler ve alınacak önlemler,

• Tüm çalışanların sigorta kapsamına alınması,

• Personelin yapacağı işe uygun standartta ağır ve tehlikeli işlerde çalışabilir raporu alınması,

• Üretim sorumlusu, öngerme ustası, lojistik elemanı, demirci, kalıpçı, betoncu, kür operatörü, santral operatörü, vinç operatörü, forklift operatörü, mikser operatörü vs Personelin görevine göre eğitimlerinin verilmesi ve sertifikaların verilmesi,

• Personele yapacağı işe uygun koruyucu donanımların verilmesi,

• Personelin en az %10’na İlk yardım ve yangın söndürme eğitimlerinin verilmesi,

• Ayrıca spesifik risklerle ilgili eğitimlerin verilmesi ve belirli periyotlarda bu eğitimlerin yenilenmesi yerine getirilmesi gereken yükümlülüklerdir.

 

 

 

 

PREFABRİKE ELEMANLARIN STOKLANMASI

 

Prefabrike elemanların stoklanması her elemanın cinsi ,boyutları ve ağırlığı göz önüne alınarak yapılır. Öncelikle stok sahasının alt zemini oturma yapmayacak şekilde stabilize dolgu ile iyileştirilmeli ve zemin betonu dökülmelidir. .Örneğin elemanların cinslerine göre kaç sıra üst üste stok yapılacağı,ara mesnet takozlarının nerelere konulacağı,bu takozların aşağıdan başlamak üzere aynı hizada konulması,elemanların devrilme riskine göre dayamaların nasıl olacağı gibi özellikleri göz önüne alınarak stok şekilleri ayrıca talimatlarda belirtilmelidir.

PREFABRİKE ELEMANLARIN NAKLİYESİ

• Prefabrike elemanların şantiyeye nakli ürünlerin ağırlık, ebat ve geometrik özelliklerine uygun araçlarla yapılmalıdır.

• Ürünlerin tasarımı Nakliye sırasında Karayollarında uygulanmakta olan kurallar ve kısıtlanmalar göz önüne alınmalıdır.

Örneğin, 6.00 x 6.00 m boyutlarında bir elemanın nakli yapılamaz. Çünkü yatık olarak 2.50 m den fazla eninde eleman kurallara uymaz,dik olarak ise köprü geçitlerinde en fazla 4.80 m yükseklik sınırı vardır.

 

MONTAJ

Montajı iki konuda incelemek gerekir,

-Projeye uygun montajın yapılması

-Yapım kuralları,

PROJEYE UYGUN MONTAJIN YAPILMASI

MONTAJ

1-) Genel Şartlar

Kuruluş betonarme yapının tesis edilmesi için kabul standartlarını içeren dökümante edilmiş şartları oluşturmalıdır.

2-) Uygulama

Kuruluş montaj faaliyetlerini gerçekleştirirken aşağıdaki kontrolleri sağlamalı ve kayıtları tutmalıdır.

a-) Montaj için yeterli insan kaynağı belirlenmeli ve sağlanmalı,

b-) Montaj hizmetinin gerçekleştirilmesi ile ilgili genel talimatlar oluşturulmalı,

c-) Montaja başlamadan önce, montaj sahası çalışma şartları (zemin, yol, trafik, araç, iş makinaları giriş çıkış şartları kontrol edilmeli,

d-) Montaj sahasında, uygun kapasite ve sayıda ihtiyaç duyulan vinç ve kaldırma elemanları belirlenmeli ve sağlanmalıdır.

e-) Montaj sahasında (şantiyede) uygun ekipmanlar belirlenmeli ve bulundurulmalı,

f-) Montaj sahasında prefabrike yapı elemanlarının istifleme ve stoklama talimatları bulundurulmalı, uygulamaların bu talimata göre yapılması sağlanmalı,

g-) Montajdan önce, üretim programıyla uyumlu sarf malzemeleri ve montaj aksesuar malzemelerini de içeren “Montaj Planlaması” yapılmalı,

h-) Montaj uygulama projeleri oluşturulmalı ve eleman birleşimindeki bağlantı detay projeleri ( çizim veya paftaları ) oluşturulmalı,

i-) Temel imalatlarının taban kotlarının ve aplikasyonlarının projesine uygun olarak yapılması sağlanmalı ve kontrol metotları oluşturulmalı,

j-) Düşey elemanların, ( kolon, perde, panel v.s ) temel içi aplikasyon kontrollerine dair metotlar oluşturulmalı ve kontroller yapılmalı,

k-) Düşey elemanların, temeller ile birleştirilerek sabitlenmesi için uygun malzeme ve metotlar belirlenmeli ve betonlama veya bulonlama kontrolü yapılmalı, yerleşim toleransları kontrol edilmeli,

l-) Yatay prefabrik elemanların yerleşim toleransları belirlenmeli ve toleransların uygunluk kontrolleri yapılmalı,

m-) Elemanların birleşim noktalarındaki bağlantı detaylarının projesine uygun yapıldığına dair kontroller yapılmalıdır.

MONTAJ YAPIM KURALLARI

 

İş Sağlığı ve Güvenliği Kuralları:

Prefabrike elemanların Montajı İş Sağlığı ve Güvenliği açısından en önemli aşamasıdır. Prefabrike elemanların üretim aşaması İş Sağlığı ve Güvenliği TEHLİKELİ sınıfa girerken, montaj aşaması 26.12.2012 tarih ve sayılı Resmi gazetede yayınlanan İş Sağlığı ve Güvenliğine ilişkin İşyeri tehlike sınıfları tebliğinin ekindeki listede 41.20.03 kod ile olarak tanımlanmış ve ÇOK TEHLİKELİ olarak belirlenmiştir. Bu yüzden montaj alanında B sınıfı güvenlik uzmanı bulundurulması zorunludur.

 

Nakliye ve Montajda alt yüklenicilerle çalışılması halinde de İş Sağlığı ve Güvenliği açısından işveren firma sorumludur. Üretim aşamasında olduğu gibi çalışacak personelin,

•SGK Girişi,

•Ağır ve tehlikeli işte çalışabilir raporu,

•Mesleki eğitim belgesi,

•Yüksekte çalışabilir raporu,

•Kişisel iş yeri koruyucu ekipmanın zimmet tutanakları,

•Yangın ve ilk yardım eğitimlerinin bulunması ve aldırılması gereklidir.

MONTAJ TEKNİK VE KURALLARI

 

Montaj iki metotla yapılır

1.Mobil vinçlerle düşey olarak, yani her akstaki tüm kat elemanları kiriş ve döşemeler monte edilir, Daha sonra bir aks geri gelerek aynı işlem yapılır.

2.Kule vinçlerle yatayda montaj yapılır, aynı kottaki tüm elemanlar monte edildikten sonra bir üst katın montajı yapılır.

Tüm katların kolonları tek parça üretilip montajı yapılmasının yanında, (Bu tür kolonların mutlaka montaj pozisyonuna göre betonarme hesaplarının yapılması önemlidir.)

özellikle kule vinçlerle yatayda yapılan montajlarda her katta veya iki katta bir eklenerek montajı yapılır.

Montaj sırasında vinç ile yapılan çalışmalarda vincin yüksek gerilim hattı veya yakın binalara temas etmemesi için vinç hareketleri önceden planlanmalı ve çalışma sırasında

buna mutlaka dikkat edilmelidir. Vincin duracağı zemin mutlaka oturma yapmayacak şekilde sıkıştırılmış olmalı ve vinç ayaklarının altına yükü yaymak için çelik tabanlar

yerleştirilmelidir. Vinç operatörü ile montaj formenleri arasında mutlak bir uyum olmalı gerektiğinde telsiz kullanılmalıdır.

 

Tüm elemanların montajında genellikle kaldırma aparatları kullanılır, bu aparatlar hem emniyetli montajı, hem de montajda kolaylık sağlar, Bu aparatlar kolonların, kirişlerin

ve döşemelerin montajında önemlidir.

 

 

 

 

Montaj sırasında kullanılacak olan çelik ve bez halatlar, emniyet kemerleri, kanca ve mapa kilitler gibi her türlü ekipmanların ilgili standartlara uygunluğu Sertifikalarla belgelenmeli ve ekipman CE işareti taşımalıdır. Günümüz teknolojisinde yüksekte çalışma gerektiren işlerde genellikle sepetli vinçler manliftler yaygın olarak kullanılmaktadır. Bunları kullanan operatörlerinde eğitim görmeleri şarttır. Montajda yukarda çalışacak personelin emniyet kemerinin yanında çift halatlı şok emici ve uygun kancalı bağlantı aparatlarının yanında çalışma deneyimlerinin olması gerekir. Prefabrike Elemanlara montaj aşamasında monte edilen emniyet halatlı gergili sistemler günümüzde kullanılmaktadır. Yukarıya çıkış merdivenlerinin özel yapılması uzun olanların ara parçalarla desteklenmesi, ayrıca halatla elemana bağlanması gerekir.